Δημήτρης Ιωαννίδης…Ο αόρατος δικτάτορας

Τις τελευταίες μέρες δυσκολευόταν ν’ ανασάνει. Αναρωτήθηκε άραγε πόσες φορές οι δικές του εντολές για βασανισμούς έκοβαν την ανάσα σε χιλιάδες άντρες, γυναίκες, νέα παιδιά;

Η ανατριχίλα που προκαλούν στο διάβα τους οι ερπύστριες των τανκς, το ρίγος που διαπερνά όλο μας το είναι ακούγοντας το πνιχτό βογκητό ενός βασανισμένου, ο θρήνος της μάνας του σκοτωμένου παιδιού, ο αφανισμένος της μισής πατρίδας, σελίδες από τις πιο μαύρες της ιστορίας μας ξεπρόβαλαν σαν φαντάσματα στο άκουσμα της είδησης: πέθανε, σε ηλικία 87 ετών, ο «αόρατος» δικτάτορας. Ο Δημήτρης Ιωαννίδης. 

Από τους πρωταγωνιστές της δικτατορίας, συνέδεσε τα όνομά του με βασανισμούς, δολοφονίες και με την εθνική προδοσία της Κύπρου. 

Αρνήθηκε να αναγνωρίσει τα εγκλήματά του, επιχείρησε να ρίξει την ευθύνη σε άλλους κι έφυγε από τη ζωή χωρίς να ζητήσει συγγνώμη. 

Έως την αποφράδα ημέρα της 21ης Απριλίου του 1967 το στρατιωτικό Δ. Ιωαννίδη γνώριζαν μόνο οι σπουδαστές της Σχολής Ευελπίδων και κάποια σκοτεινά πρόσωπα που οργάνωναν το πραξικόπημα καταρτίζοντας το σχέδιο «Προμηθεύς».

Διοικητής της Σχολής Ευελπίδων ήταν όταν ξεκίνησε την αιμοσταγή «καριέρα» του κατά της Δημοκρατίας. 

Εκείνος ανέλαβε στις 3.30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου να κινητοποιήσει το τάγμα της Σχολής, ενώ οι άλλοι ομοϊδεάτες του φασίστες κινήθηκαν από άλλα σημεία προς το κέντρο της Αθήνας. 

Η 21η Απριλίου ξημέρωσε με τη Δημοκρατία στο γύψο και το δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο να αναλαμβάνει ελέω τανκς τη «διακυβέρνηση» της χώρας. 

Οι συμπρωταγωνιστές του αρχιδικτάτορα ορκίστηκαν υπουργοί με την προβολή που η όλη φιέστα συνεπαγόταν. Όχι όμως και ο Δ. Ιωαννίδης που σ’ όλη την πορεία της ζωής του έδειξε ότι προτιμούσε το σκοτεινό παρασκήνιο. 

Εκείνος ανέλαβε διοικητής της ΕΣΑ (ελληνική στρατιωτική αστυνομία), την οποία μετέτρεψε σε αδυσώπητο μηχανισμό ανθρωποκυνηγητού και βασανιστηρίων των Ελλήνων πολιτών. 

Οι εξαιρετικά λιγοστές δημόσιες εμφανίσεις του, η αποφυγή δηλώσεων τού έδωσαν τον τίτλο του «αόρατου» δικτάτορα. 

Όμως, από τον Απρίλιο του '67 και μέχρι τον Ιούλιο του '74 οι χιλιάδες πολίτες κάθε ηλικίας που βασανίστηκαν στο κολαστήριο του ΕΑΤ με δικές του εντολές, μόνο «αόρατο» δεν θα μπορούσαν να τον χαρακτηρίσουν. 

Τα σημάδια από τα βασανιστήρια, ο αφόρητος πόνος, το σκοτάδι της απομόνωσης έκαναν ορατή την ανέκφραστη φυσιογνωμία του κάθε στιγμή.

Το έγκλημα στο Πολυτεχνείο

Για τους «φιλήσυχους» πολίτες, για όλους εκείνους που... κοιτούσαν τις δουλειές τους, περιμένοντας από τους άλλους να ματώσουν για την ελευθερία, ο Δ. Ιωαννίδης ήταν πράγματι «αόρατος» μέχρι τη νύχτα της 17ης Νοεμβρίου του 1973. 

Το ρολόι έδειχνε και πάλι 3.30 τα ξημερώματα, ώρα που σηματοδοτούσε την ανατροπή του Γ. Παπαδόπουλου, την εμφάνιση στο προσκήνιο τού έως τότε «αόρατου» δικτάτορα και την απαρχή της τραγωδίας της Κύπρου. Ο Δ. Ιωαννίδης, οργισμένος από την «αδυναμία» του Παπαδόπουλου να καταστείλει τη μεγαλειώδη εξέγερση των φοιτητών, αποφάσισε να τον παραμερίσει και να αναλάβει τα ηνία της εξουσίας. 

Αυτή τη φορά τα τανκς κινήθηκαν προς την οδό Πατησίων. Εφτασαν στην πύλη του Πολυτεχνείου, γκρέμισαν την πόρτα του, παρασύροντας κάτω από τις ερπύστριες νεανικά κορμιά, όνειρα για επιστροφή στη δημοκρατία και την ελληνική σημαία που είχε ποτιστεί με το αίμα των φοιτητών. Η 18η Νοεμβρίου βρήκε και πάλι την Αθήνα παγωμένη, όπως και τον Απρίλη του ‘67. Ενας άλλος δικτάτορας, ο Δ. Ιωαννίδης, έπαιρνε τη θέση του προκατόχου του και στους μήνες που ακολούθησαν το απεχθές καθεστώς της χούντας απέκτησε ακόμη πιο αποκρουστικά χαρακτηριστικά. Ευτυχώς μόνο για οκτώ μήνες και επτά ημέρες. Ο ίδιος ουδέποτε αναγνώρισε τον θάνατο που σκόρπισε εκείνη τη νύχτα κι αρνήθηκε ν’ αναγνωρίσει την εξέγερση των φοιτητών.

Δύο χρόνια αργότερα -τον Δεκέμβριο του ‘75- στη δίκη των υπευθύνων για τη σφαγή του Πολυτεχνείου, ο Δ. Ιωαννίδης (συγκατηγορούμενοι οι Γ. Παπαδόπουλος, Μ. Ρουφογάλης, Ν. Ντερτιλής), μίλησε για «αποκληθείσα» εξέγερση και ισχυρίστηκε πως «όλοι όσοι σκοτώθηκαν ευρίσκοντο εις διάφορα σημεία της πόλεως των Αθηνών και σκοτώθηκαν από αδέσποτες σφαίρες».

Το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου

Ο δικτάτορας που νόμιζε ότι μπορούσε να κυβερνήσει και την Κύπρο, πέθανε. Όμως, ο τουρκικός στρατός κατοχής βρίσκεται ακόμη στην Κύπρο και οι πληγές στο μαρτυρικό νησί παραμένουν ανοιχτές. 

Η αμετροέπεια του Δ. Ιωαννίδη, ο οποίος είχε την αφέλεια να πιστέψει ότι ήταν ικανός να ασκήσει εξωτερική πολιτική, και το άσβεστο μίσος του κατά του κομμουνισμού, αποτέλεσαν το βούτυρο στο ψωμί των αμερικανικών σχεδίων που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου. 

Ήταν αργά πια, όταν, στις 20 Ιουλίου του 1974, που είδε την Τουρκία να εισβάλλει στη Μεγαλόνησο και να καταλαμβάνει το βόρειο τμήμα του νησιού, εκδιώκοντας 200.000 Ελληνοκύπριους από τις εστίες τους, αντιλήφθηκε το έγκλημα στο οποίο πρωτοστάτησε: «Μας εξαπατήσατε», φέρεται να είπε τότε στους Αμερικανούς. 

Μετά την ανατροπή του Γ. Παπαδόπουλου, ο Δ. Ιωαννίδης επιχείρησε να εξαγάγει τις πραξικοπηματικές του ικανότητες και στην Κύπρο.

Θεωρώντας τον εκλεγμένο Πρόεδρο του νησιού Αρχιεπίσκοπο Μακάριο «κόκκινο», αποφασίζει να διαδραματίσει καθοδηγητικό ρόλο στην ΕΟΚΑ Β’. 

Με την παρασκηνιακή σύμπραξη των ΗΠΑ, ο Ιωαννίδης πρωταγωνίστησε στην ανατροπή του Μακαρίου με όλα όσα ακολούθησαν. 

Ο ίδιος, στη μοναδική συνέντευξη που έδωσε τον Ιούλιο του 2009 μέσα από τη φυλακή (δημοσιεύτηκε στον «Αδέσμευτο Τύπο»), καταλόγισε ευθύνες στους Αμερικανούς.

Θέλησε -ούτε λίγο ούτε πολύ- να εμφανίσει τον εαυτό του ως θύμα.

Βεβαρημένο το ιατρικό του ιστορικό

Ο 87χρονος Δημήτρης Ιωαννίδης άφησε την τελευταία πνοή του, τη Δευτέρα το πρωί, στο Κρατικό Νοσοκομείο της Νίκαιας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Δ. Ιωαννίδης, που είχε βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό, αισθάνθηκε δυσφορία και παρουσίασε αναπνευστικά προβλήματα. Αμέσως, διακομίστηκε στο νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού, όπου οι γιατροί έκριναν αναγκαίο να διακομιστεί στο Κρατικό Νοσοκομείο της Νίκαιας. 

Πράγματι, την Κυριακή το απόγευμα, ο Δ. Ιωαννίδης έφτασε με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο Κρατικό Νοσοκομείο και εισήχθη στην πνευμονολογική κλινική, όπου τη Δευτέρα, στις 9.50 το πρωί, εξέπνευσε.

Εφτά φορές ισόβια, αρνήθηκε αίτηση χάριτος

Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας οι πραξικοπηματίες οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη. Όπως και οι υπόλοιποι πρωτεργάτες της δικτατορίας, και ο Δ. Ιωαννίδης καταδικάστηκε σε θάνατο, ποινή που μετατράπηκε για όλους σε ισόβια. Στον αρχιβασανιστή της ΕΣΑ η συνολική ποινή που του επιβλήθηκε ήταν εφτά φορές ισόβια. Μεταφέρθηκαν στις φυλακές του Κορυδαλλού. Κι εκεί ο Δ. Ιωαννίδης επέμεινε μέχρι τέλους να διεκδικεί τον τίτλο του σκληρότερου και του πλέον αμετανόητου. 

Παρά τις παραινέσεις των δικηγόρων του, παρά την αυτεπάγγελτη διαδικασία που κινήθηκε για να του δοθεί χάρη, παρά τη μεγαλειώδη κίνηση πρώην θυμάτων του να ζητήσουν με ερώτησή τους στη Βουλή την αποφυλάκιση των πραξικοπηματιών, ο ίδιος -μικρόψυχος ή φοβισμένος από το φως της δημοκρατίας- αρνήθηκε να υπογράψει αίτηση χάριτος. 

Οι αιτήσεις που είχαν κατατεθεί από τους συνηγόρους του απορρίφθηκαν από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά, επειδή αφενός δεν έφεραν την υπογραφή του και αφετέρου μετά την άρνησή του να παραστεί να υποστηρίξει το αίτημα. 

Από την ειδική πτέρυγα των φυλακών του Κορυδαλλού παρακολούθησε επί 35 ολόκληρα χρόνια την ελευθερία ν’ ανθίζει, τη δημοκρατία να εδραιώνεται, τους φοιτητές να γιορτάζουν την επέτειο του Πολυτεχνείου, τα νέα παιδιά ν’ αγνοούν την ύπαρξή του. Κι όσες φορές χρειάστηκε για λόγους υγείας να μεταφερθεί σε νοσοκομείο δεν συνάντησε ματιές μίσους ή αγάπης. Παρά μόνο αδιαφορίας. Μοναδική συντροφιά του όλα αυτά τα χρόνια ο επίσης αμετανόητος Ν. Ντερτιλής (ο τελευταίος πλέον από τους Απριλιανούς που βρίσκεται στη φυλακή) και κάποιες επισκέψεις της γυναίκας του, που την παντρεύτηκε όντας έγκλειστος στον Κορυδαλλό, και της αδελφής του. 

ΤΟ ΕΘΝΟΣ