Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενδεχομένως να εκτεθεί σε μεγαλύτερους κινδύνους, και σε συνδυασμό με τους αυξημένους κινδύνους για ανεργία, αναμένεται να επηρεάσει την ικανότητα των Κυπρίων να αποπληρώνουν τα δάνειά τους.
Η συνολική δανειακή επιβάρυνση των νοικοκυριών έχει επιδεινωθεί, παρόλο που τα επιτόκια νέων δανείων προς τα νοικοκυριά έχουν μειωθεί περαιτέρω - με εξαίρεση την αύξηση στα επιτόκια νέων στεγαστικών δανείων.
Ήδη, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου προειδοποιεί ότι «στην περίπτωση μιας περαιτέρω ανόδου της ανεργίας, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενδεχομένως να εκτεθεί σε μεγαλύτερους κινδύνους, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί αρνητικά η ικανότητά τους να αποπληρώνουν τα δάνειά τους». Ο πιστωτικός κίνδυνος, που πηγάζει από το δανεισμό προς τα νοικοκυριά αλλά και τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, παραμένει αυξημένος. Μια ενδεχόμενη αποδυνάμωση της ικανότητάς τους να εξυπηρετούν τα δάνειά τους, εμπεριέχει τον κίνδυνο να επιδεινωθεί περαιτέρω η ποιότητα του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των τραπεζών, με άμεσο αποτέλεσμα να αυξηθούν οι προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα και επισφαλή δάνεια, με αρνητικές επιπτώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών.
Αυστηρότερα κριτήρια
Σύμφωνα με την τελευταία Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων που πραγματοποιείται στο ευρωσύστημα και στην οποία συμμετέχει και η Κύπρος -με χρόνο αναφοράς τον Οκτώβριο- τα κριτήρια για χορήγηση στεγαστικών δανείων προς τα νοικοκυριά έγιναν αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 2010, με το καθαρό ποσοστό να παραμένει στα ίδια επίπεδα με το δεύτερο τρίμηνο του 2010 (10%). Σε αντίθεση, τα κριτήρια για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά, δεν παρουσίασαν οποιαδήποτε μεταβολή το τρίτο τρίμηνο του 2010. Οι προσδοκίες για το τελευταίο τρίμηνο του έτους είναι ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης προς στεγαστικά δάνεια αναμένονταν να γίνουν αυστηρότερα, με το καθαρό ποσοστό να φθάνει το 20%, ενώ τα κριτήρια για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια να παραμένουν αμετάβλητα.
Σύμφωνα με την έρευνα, η ζήτηση δανείων από νοικοκυριά παρουσίασε μείωση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2010. Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά κατέγραψε, για πρώτη φορά από το πρώτο τρίμηνο του 2009, μείωση με το δείχτη διάχυσης να φθάνει το -30%. Επίσης, η ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά συνέχισε να καταγράφει μείωση στα ίδια επίπεδα με το προηγούμενο τρίμηνο -10%.
Αύξηση δανείων σε επιχειρήσεις
Kατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2009 - Σεπτεμβρίου 2010 (μια περίοδος κατά την οποία υπάρχουν πλήρη στατιστικά στοιχεία), τα συνολικά τραπεζικά δάνεια προς τις εγχώριες μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν κατά 7,5%. Μετά την επιβράδυνση που παρατηρήθηκε το 2009, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των συνολικών τραπεζικών δανείων προς τις εγχώριες μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις παρουσίασε άνοδο το 2010. Σύμφωνα με την Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων του Οκτωβρίου, το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους οι τράπεζες διατήρησαν αμετάβλητα τα κριτήρια πιστοδότησης προς τις επιχειρήσεις, τα οποία δεν αναμένονταν να μεταβληθούν ούτε κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2010.
Τα κριτήρια για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα το τρίτο τρίμηνο του 2010, σύμφωνα με τις προσδοκίες που καταγράφηκαν στην έρευνα. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων δεν δήλωσαν ουσιαστική μεταβολή στη ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις το τρίτο τρίμηνο του 2010, με το καθαρό ποσοστό να καταγράφει μικρή αύξηση της τάξης του 10% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Ο δείχτης διάχυσης αναμενόταν να παραμένει το τέταρτο τρίμηνο του 2010 στα ίδια επίπεδα με το τρίτο τρίμηνο του έτους.
Οι εκτιμήσεις που επιβεβαιώνονται από το τελευταίο οικονομικό δελτίο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου είναι ότι το περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις αναμένεται να παραμείνει αντίξοο, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Οι δυσμενείς εγχώριες μακροοικονομικές συνθήκες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2010 έχουν επηρεάσει αρνητικά τα έσοδα και την κερδοφορία των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων.
Πληρώνουν ακριβά το χρήμα
Επίσης, λόγω του υψηλότερου κόστους δανεισμού που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην Κύπρο, σε σύγκριση με άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ, καθώς και της περιορισμένης δυνατότητας άντλησης κεφαλαίων από άλλες πηγές, η αβεβαιότητα γύρω από την πορεία της εταιρικής κερδοφορίας αναμένεται να συνεχιστεί βραχυπρόθεσμα.
Ταυτόχρονα, το χρέος των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων παραμένει σε υψηλά επίπεδα, καθιστώντας τον εταιρικό τομέα λιγότερο ικανό να αντεπεξέρχεται σε ενδεχόμενους κλυδωνισμούς.
Στο εγγύς μέλλον, η μειωμένη κερδοφορία, το υψηλό επίπεδο δανειακών υποχρεώσεων, καθώς και η εξάρτηση των εταιρειών από την τραπεζική χρηματοδότηση αναμένεται να παραμείνουν οι κύριες αδυναμίες του τομέα των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων.
Κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2010 -εξ ου και υπάρχουν στοιχεία- ο κατασκευαστικός τομέας κατέγραψε σημαντική συρρίκνωση. Σε αντιδιαστολή με τα πιο πάνω, το αγοραστικό ενδιαφέρον για οικιστικά ακίνητα τόσο από Κυπρίους όσο και από αλλοδαπούς φαίνεται να παρουσιάζει μια θετικότερη εικόνα, που μπορεί να οφείλεται σε αυξημένες επαναπωλήσεις ή μείωση αποθεμάτων έτοιμων οικιών. Πάντως, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου εκτιμά ότι οι τιμές των οικιστικών ακινήτων θα καταγράψουν μέση ετήσια πτώση της τάξης του 3% το 2010.
Η όλη κατάσταση επηρεάζει την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών που έχει επιδεινωθεί, με το λόγο των μη εξυπηρετούμενων και επισφαλών δανείων προς τα συνολικά δάνεια να καταγράφει σημαντική άνοδο από 5,9% στο τέλος Δεκεμβρίου 2009 στο 7,2% στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2010.
Κίνδυνοι για τις τράπεζες
Οι εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας είναι ότι στο εγγύς μέλλον οι τράπεζες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικό αριθμό δυνητικών κινδύνων -και παρά τη συγκρατημένη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας που προβλέπεται για το 2011- η πολιτική υιοθέτησης αυστηρότερων κριτηρίων στις πιστοδοτήσεις προς τα νοικοκυριά, όσο και από τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, ενδεχομένως να οδηγήσουν σε μείωση του όγκου των χορηγήσεων, με ανάλογες αρνητικές επιπτώσεις στα έσοδα και την κερδοφορία τους.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, «ο πιστωτικός κίνδυνος που πηγάζει από το δανεισμό προς τα νοικοκυριά και τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις παραμένει αυξημένος, ενώ ενδεχόμενη αποδυνάμωση της ικανότητάς τους να εξυπηρετούν τα δάνειά τους εμπεριέχει τον κίνδυνο να επιδεινωθεί περαιτέρω η ποιότητα του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των τραπεζών. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των προβλέψεων για μη εξυπηρετούμενα και επισφαλή δάνεια, με αρνητικές επιπτώσεις στην κερδοφορία των τραπεζών».
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, οι κίνδυνοι καθίστανται ακόμη σοβαρότεροι από τις μεταβολές στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι αλλαγές στα εισοδήματα που συνδέονται με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, και με την καθήλωση ή μείωση των μισθών, αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους δείκτες της ικανότητας των νοικοκυριών να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους για την εξυπηρέτηση των δανείων τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου