Το τζετ λαγκ «κρατάει» ακόμη και μήνα

Αν κάνατε προσφάτως ένα υπερατλαντικό ταξίδι με το αεροπλάνο και μετά την επιστροφή σας είστε αφηρημένοι και ξεχνάτε συνεχώς πράγματα, μην πανικοβληθείτε, είναι κάτι φυσιολογικό. Όπως εκτιμούν Αμερικανοί επιστήμονες, όσοι κάνουν συχνά διηπειρωτικά ταξίδια είναι πιθανόν να νιώθουν ως κι έναν μήνα μετά την επιστροφή τους όχι μόνο κόπωση αλλά αφηρημάδα και δυσκολίες συγκέντρωσης. Η μελέτη, η οποία είναι η πρώτη διεθνώς που εστίασε στις αλλαγές στην ανατομία του εγκεφάλου εξαιτίας τέτοιων μεταβολών και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «ΡLoS ΟΝΕ», ισχυρίζεται ότι αυτό συμβαίνει επειδή το τζετ λαγκ προκαλεί μακρόχρονες μεταβολές στον εγκέφαλο και στα κέντρα της μνήμης. 

Οι ερευνητές, υπό τον καθηγητή Ψυχολογίας και Νευροβιολογίας Λανς Κρίγκσφελντ του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, συμπέραναν ότι εργαζόμενοι όπως οι αεροσυνοδοί, οι νυχτερινοί γιατροί στα νοσοκομεία ή οι βραδινοί βιομηχανικοί εργάτες διαταράσσουν κατ' επανάληψιν τους βιολογικούς κιρκαδικούς εγκεφαλικούς ρυθμούς τους, πράγμα που μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στις νοητικές λειτουργίες τους. 

Δυσκολία στη μάθηση

Οι επιστήμονες υπέβαλαν ποντίκια επί δύο φορές την εβδομάδα για έναν μήνα σε εξάωρες αλλαγές στο πρόγραμμά τους ανάλογης χρονικής διάρκειας με μια πτήση Νέα Υόρκη- Παρίσι. Τα πειραματόζωα έπειτα από αυτό το τεχνητό «τζετ λαγκ» είχαν πρόβλημα να μάθουν ακόμη και απλά καθήκοντα τα οποία κατάφερναν εύκολα άλλα τρωκτικά που δεν είχαν υποβληθεί στην ίδια διαδικασία. 

Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι τα προβλήματα αυτά διατηρήθηκαν ακόμη και ένα μήνα μετά την επαναφορά των πειραματοζώων στον κανονικό ρυθμό της καθημερινότητάς τους. «Για να αντισταθμιστούν οι παρενέργειες του "τζετ λαγκ" συστήνουμε μία ώρα ξεκούρασης για κάθε μετακίνηση ωριαίας χρονικής ζώνης, ενώ οι βραδινοί εργαζόμενοι θα πρέπει να κοιμούνται το πρωί σε ένα σκοτεινό και ήσυχο δωμάτιο για να αναπροσαρμόσουν τον οργανισμό τους στην αλλαγή των κιρκαδικών βιορυθμών», τονίζει ο δρ Κρίγκσφελντ. 

Οι επιπτώσεις

Το «τζετ λαγκ» προκαλείται όταν ένας ταξιδιώτης διασχίζει πολλές χρονικές ζώνες σε σύντομο χρονικό διάστημα, με τις χειρότερες επιπτώσεις να συμβαίνουν σε όσους ταξιδεύουν από δυσμάς προς ανατολάς. Προηγούμενες έρευνες είχαν υποθέσει ότι το «τζετ λαγκ», εκτός από γαστρεντερικές διαταραχές και κούραση, προκαλεί απώλεια μνήμης και εγκεφαλική ατροφία, αλλά η νέα έρευνα είναι η πρώτη που άμεσα επιβεβαιώνει τις παραπάνω συνέπειες και αποδεικνύει ότι μειώνεται η νευρογένεση στον ιππόκαμπο. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι κάνουν συχνά μακρινά ταξίδια ή δουλεύουν τη νύχτα υποφέρουν από μειωμένο χρόνο αντίδρασης στα εξωτερικά ερεθίσματα, συχνότερη εμφάνιση διαβήτη, καρδιοπάθειας, υπέρτασης, καρκίνου και μειωμένης γονιμότητας.